Miesięcznik "Menażeria"

Jeden księżyc w niebie
Świeci na obłoku,
Drugi — na jeziorze,
Trzeci — w moim oku.

/Bolesław Leśmian, „Rybak i geniusz”/

Czy trzylatka w teatrze można zainteresować jedynie szybką akcją, barwnym postaciami i gonitwami wziętymi z Cartoon Network? Jak się okazuje w Teatrze „Baj Pomorski” – nie tylko: małego widza można przecież „zahipnotyzować” poetycką opowieścią o urokliwej i spokojnej krainie, pełnej ciepłych barw i dźwięków. Tak by delikatnie przeprowadzić dziecko z świata teatru Naj-najów – w ten dla przedszkolaków. Tafla falującej wody, w której pływa Złota Rybka, idealnie „przeniesie” dziecko do krainy ukrytej na dnie jeziora. Jak wiemy z bajki, Rybka spełniająca życzenia mieszkała w morzu, ale w scenariuszu Katarzyny Kawalec „Baśń o Złotej Rybce” (opartym nie tylko na tradycyjnej bajce „O Rybaku i Złotej Rybce”, ale również na twórczości Bolesława Leśmiana) – jej miejscem „zapływania” jest jezioro, pełne ruin zatopionych miast, domów czy pałaców (jak to w polskich baśniach).

To właśnie niezwykła wyobraźnia ukryta w baśniach i poezji Poety sprawia, iż ten spektakl tak arcydelikatnie olśniewa swą urodą, co ciekawe, nakreśloną delikatną kreską prostych środków, bez multimediów i wszelkich nowoczesności. Tak jakby jeszcze kilka dekad temu opowiadali ją dziecku dziadkowie – w spektaklu urocza Staruszka Żona (Agnieszka Niezgoda) i równie sympatyczny Staruszek Rybak (Mirosław Szczepański). Swą retrospektywną opowieść o znalezieniu prawdziwego szczęścia w życiu rozpoczynają odsłaniając rybacką sieć, której wzór powtarza się w wielu elementach scenografii. Jest ona swoistym symbolem zarówno zniewolenia, jak i swobody, których świadectwem będą postaci Rybaka (urocza, niezwykle optymistyczna kreacja pięknie wykonującego swe partie wokalne Mariusza Wójtowicza) i jego chciwej Żony (wytwornie, despotycznie „groźna” Anna Katarzyna Chudek). Rybak, choć stara się spełniać jej kolejne „bizantyjskie” życzenia, to wydawać by się mogło, że je nieco lekceważy, prawdziwie wierząc w ukryte w żonie dobro.

Autorowi scenografii (Dariusz Panas) udało się stworzyć na scenie tajemny świat skryty w toni głębokiego jeziora, a to dzięki nieskomplikowanym elementom oprawy plastycznej, jak sznurek do bielizny zmieniający się w fale, domek Rybaka stający się pałacem czy wreszcie to, co skrywane jest pod taflą wody. Wszystkie zjawiskowo oświetlone dają zadziwiające możliwości interpretacyjne choćby tytułowej Złotej Rybce. Kreujący ją (w niezwykłym kostiumie) Jacek Pysiak znakomicie i zaskakująco celnie łączy w swej postaci wymiar męski z żeńskim, śpiewając przy tym równie seraficznie. A sama muzyka, skomponowana przez duet: Radosław Bolewski i Maciej Tubis, w wyraźnie jazzowych rejestrach, przepięknie przenosi młodego widza a to w odgłosy natury, a to oddając niepokój Żony Rybaka czy wreszcie szmer fal. W plusku jeziora słychać (może nieco zbyt skryte) podwodne postaci Rusałki (Anna Katarzyna Chudek), Wodnika (Jacek Pysiak) i Stworzeń wodnych (Agnieszka Niezgoda i Mirosław Szczepański). Dzięki popisowej animacji całego zespołu aktorskiego te wodne stwory poruszają się niczym żywe, ale w trzech planach (ruch sceniczny Klaudia Cygoń) dzieje się tak dużo, iż istnieje obawa, że mały widz może wszystkiego nie zauważyć.

Wszelkie te chwyty reżyserskie, silnie odwołujące małego widza do poruszenia wyobraźni, sprawiają, iż sceniczna realizacja Katarzyny Kawalec staje się wielostronna i uzyskuje niezwykłą głębię, może dzięki nim ukazywać zadziwiające i dręczące sprzeczności w każdej warstwie ludzkiej duszy, w ustawieniu postaci i zestawieniu obrazów wspaniale przełamywać biedę z fortuną, chciwość ze skromnością, dobro ze złem. Może również, a może przede wszystkim dzięki poezji Bolesława Leśmiana, ukazać przedszkolakom złotą moc pogody ducha i spraw w życiu najważniejszych!

Katarzyna Kawalec, „Baśń o Złotej Rybce”
reż. Katarzyna Kawalec
Teatr „Baj Pomorski”
premiera: 17 września 2017