Miesięcznik "Menażeria"

Muszę przyznać, że cały czas lubię bajki dla dzieci, a zwłaszcza te oparte na starych ludowych baśniach. Jest w nich zawarty niepokój, ukryty element grozy, który zachował się z czasów, gdy dzieci nie traktowano w taki sam sposób jak dzisiaj – uważano je po prostu za małych ludzi. Dlatego też opowiadane im bajki były krwawe i drastyczne (wystarczy sobie przypomnieć, że w oryginalnej wersji „Czerwonego Kapturka” Charlesa Perraulta bajka kończy się śmiercią nieuważnej dziewczynki i jej babci).

„Piękna ciemność” w wielu miejscach nawiązuje właśnie do baśni i bajek znanych z kanonu literatury dziecięcej, również tej francuskiej (wszak jej autorami są Francuzi). Tropy pozostawione są tu i ówdzie, dostrzegalne chociażby w imieniu głównej bohaterki Aurory – co prawda „Śpiąca Królewna”zyskała to imię dopiero dzięki Disneyowi, ale już na zawsze będzie się kojarzyć właśnie z tą postacią. Nie zmienia to jednak faktu, że historia stworzona przez Fabiena Vehlmanna i Kerascoët zdecydowanie nie jest bajką dla dzieci… A przynajmniej takich bajek w XXI wieku dzieciom już nie czytamy. Komiks zaczyna się niewinnie, idylliczną scenką kurtuazyjnego spotkania pary zakochanych – a przynajmniej tak wynika z ich rozmowy, która zostaje przerwana przez niespodziewany wypadek, bardzo szybko zmieniający się z małej niedogodności w wielką katastrofę. Jest to preludium, które doskonale oddaje charakter przyszłej opowieści. Jest też początkiem studium rozkładu – w przenośni i dosłownie!

Fabuła budowana jest wokół relacji niewielkiej społeczności, która nagle staje w obliczu totalnej dezintegracji, traci swój „dom” i dotychczasowe beztroskie (a przynajmniej tak można wywnioskować z prologu) życie. Oto z pewnego „miejsca” położonego w środku lasu wynurza się korowód postaci, w tym główna bohaterka Aurora, czyli dziewczyna, która stara się zaradzić powstałemu kryzysowi. Szybko organizuje życie swoje i innych oraz wprowadza nowy ład, pozostając przy tym niezwykle współczującą i bezinteresowną osobą. Jednak położenie, w jakim znaleźli się bohaterowie, jest dalekie od idealnego. Co krok czyhają na nich nowe niebezpieczeństwa, które dodatkowo – przez niespodziewaną zmianę środowiska – są trudne do określenia i weryfikacji. Mimo wszystko większość z nich szybko adaptuje się do zastanych okoliczności i czasami możemy nawet usłyszeć z ich ust beznamiętne: „Biedna Józia, Gosia i Agatka, tak je lubiłam”.

Mimo iż (pozorna) życzliwość i empatia wydaje się nie znikać, to jednak z każdą przewróconą stroną obserwujemy powolną, acz nieuchronną przemianę bohaterów. To nakreślone studium ludzkich charakterów, które postawione w różnych, skrajnych sytuacjach zaczynają myśleć tylko o sobie. Mamy tu walkę o dominację, wpływ liderów na otoczenie, ślepą zemstę, a w końcu i złamanie człowieczeństwa oraz powolny rozkład wszelkich wartości, które przestają mieć jakiekolwiek znaczenie. Dotychczasowe więzi i relacje zmieniają się diametralnie.

Autorzy, ubierając swoją historię w przepiękne ilustracje, sprawiają, że jej brutalność jest zaskakująca (pomimo że w pewnym sensie towarzyszy nam od samego początku). Francuski duet rysowników Marie Pommepuy (także pomysłodawczyni historii oraz współautorka scenariusza) oraz Sebastien Cosset, ukrywający się pod wspólnym pseudonimem Kerascoët, stworzył niezwykłą i bardzo osobliwą opowieść. Tematyka komiksu w połączeniu z bajkowymi rysunkami i postaciami, które tylko na pozór wyglądają jak słodkie laleczki, tworzą rzecz jednocześnie zachwycającą i szokującą. Ta niepozorna historia, niezwykle złożona i dająca się odczytać na wielu płaszczyznach, sprawia, że po skończonej lekturze chce się od razu sięgnąć po nią raz jeszcze.

„Piękna ciemność”

Scenariusz: Fabien Vehlmann

Rysunki: Kerascoët

Kultura Gniewu

2018

W imieniu redakcji dziękuję wydawnictwu KULTURA GNIEWU za egzemplarz recenzencki.