Miesięcznik "Menażeria"

Niełatwo jest zmienić swoje dotychczasowe życie. Porzucić utrwalone nawyki i przyzwyczajenia i pójść pod prąd, stawiając na szali wszystko, co się posiada i to, czego posiąść się jeszcze nie udało. Redaktor Pereira, odpowiedzialny za dział kulturalny w gazecie „Lisboa”, wiedzie dość spokojny, choć pusty duchowo żywot, w czasach burzliwych i niebezpiecznych. W tle życia codziennego coraz silniej daje o sobie znać zażarta walka komunistów z faszystami, pustosząca Portugalię i inne kraje Europy z żyć obywateli o niesłusznych poglądach politycznych, które gasną jak świece w przeciągu historii. W końcu pan Pereira jest dziennikarzem i któż jeśli nie on ma szansę zwrócić uwagę społeczeństwa na sprawę politycznych zabójstw i innych ideologicznych przestępstw? Ale pan Pereira, kiedy trzeba, odwraca wzrok, walcząc jednocześnie z poczuciem winy i obowiązku, trwając w stagnacji i niemocy życiowej. Poza tym pan Pereira jest z gruntu dość sympatycznym człowiekiem, zdającym sobie sprawę ze swoich ograniczeń, żyjącym przeszłością i rozmawiającym ze zdjęciem swojej zmarłej lata temu żony. Jedzącym przekąski zamiast pełnoprawnych posiłków (w menu króluje omlet) i z zamiłowaniem pijącym lemoniadę.

Pierre-Henry Gomont konfrontuje starość (nawet jeżeli Pereira jest w sile wieku, to jego fizyczne i psychiczne zmęczenie przybliża go ku grobowi) z młodością. Doświadczenie z naiwnością. Obojętność z niepohamowaną żądzą działania. Tchórzostwo z odwagą. Życie ze śmiercią, a raczej śmierć z życiem. W opozycji do Pereiry stoją niejacy Rossi i Marta – piękni i młodzi komuniści walczący o lepsze jutro, pragnący po omacku zmienić świat. Zaślepieni idealiści wykorzystujący Pereirę do własnych celów, ale jak się z czasem okaże, nieświadomie nadający mu sens życia. „Twierdzi Pereira” stawia pytania o miejsce jednostki na arenie dziejowej, o jej możliwości sprawcze, sens istnienia. Wrzuca przeciętnego obywatela w środek historycznej zawieruchy, każąc mu zrobić coś ze sobą. Opowiedzieć się po którejś ze stron, bo lepiej stanąć po stronie niewłaściwej niż po żadnej, dając tym samym przyzwolenie na czynienie zła. Dzieło Gomonta, pełne wytrawnego jak porto humoru, co chwila, niemal niezauważalnie, wbija cieniutką szpilę w duszę czytelnika, tak aby po lekturze wszystkie pytania i wątpliwości dręczyły nas przez wiele, wiele długich dni.

Fenomenalnie zilustrowany (te piękne kamienice, bajeczna przyroda, wyborna perspektywa, barwna metafora i uwodząca kolorystyka) komiks Gomonta odznacza się niebywałą swobodą i lekkością narracyjną. Zanurzamy się w uliczki, place Lizbony, ogrody i plaże Parede, spacerując z panem Pereirą. Towarzysząc mu w rozmyślaniach i wiecznie trwającymi przepychankami słownymi ze swoimi licznymi osobowościami, które autor sprytnie personalizuje jako wszędobylskie miniatury głównego bohatera. Tutaj tkwi najzabawniejszy akcent humorystyczny. Zanim się zorientujemy, kończymy naszą podróż z żalem i niepokojącym odczuciem, czy aby wszystko to, co się wydarzyło, do czego doszedł pan Pereira, miało jakikolwiek sens. Czy jego końcowe zachowanie jest aktem odwagi, wyrazem sprytu, wyrafinowaną ucieczką, hołdem dla młodości walczącej z tyranią? A może wszystkim po trochu i niczym jednocześnie…? Zwyczajnie słuszną postawą obywatelską bohatera, który patrzy na świat już nie przez pryzmat swojego przywiązania do danego kawałka ziemi, tylko jako szansę na pozbycie się jarzma niewolniczej przeszłości na rzecz wolności jednostki. Być może tak się rodzi „indywidualista anarchista”… Dzieło Gomonta to prawdziwy komiksowy brylant. Wyrafinowany, zabawny, inteligentny i uniwersalny (w końcu nadal żyjemy w czasach burzliwych i niebezpiecznych). Orzeźwiający umysł niczym mocno słodzona, zimna lemoniada w letnie portugalskie upały.

„Twierdzi Pereira”, na podstawie powieści Antonia Tabucchiego

Scenariusz i rysunek: Pierre-Henry Gomont

Mucha Comics

2018

W imieniu redakcji dziękuję wydawnictwu MUCHA COMICS za egzemplarz recenzencki.