Miesięcznik "Menażeria"

W dniach 23-29 maja odbędzie się trzecia edycja Festiwalu Debiutantów „Pierwszy Kontakt”, którego organizatorem jest Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu. Festiwal ma zasięg ogólnopolski i charakter konkursowy, jest prezentacją i promocją najciekawszych młodych twórców teatralnych: reżyserów i aktorów, przy czym słowo DEBIUT rozumiane jest tutaj dosłownie: jako pierwsza realizacja sceniczna i pierwsza rola w zawodowym teatrze. W tym roku w Toruniu poza debiutantami pojawią się także gwiazdy nie tylko teatralne: Jadwiga Jankowska-Cieślak, Ewelina Marciniak, Adam Ferency, Rafał Mohr, Borys Lankosz, Marcin Hycnar czy Kamil Maćkowiak. Ostatni Festiwal za dyrekcji Jadwigi Oleradzkiej zapowiada się równie ciekawie, jak jego poprzednie dwie edycje.

W tegorocznej weźmie udział 13 teatrów z 8 miast, w tym m.in. zespoły z Warszawy, Szczecina, Poznania i Krakowa. O laur najlepszego debiutanta będzie ubiegać się 16 debiutantów, w tym 10 aktorów (5 aktorek i 5 aktorów) oraz 6 reżyserów (2 reżyserki i 4 reżyserów). Festiwal otworzy w sobotę 23 maja klasyka: Teatr Współczesny ze Szczecina, z Molierowską „Szkołą żon” – spektaklem, w którym zadebiutowała Adrianna Jankowska-Moniuszko. Tego samego dnia Teatr Nowy z Poznania pokaże debiut reżyserski Grzegorza Gołaszewskiego „Elsynor” – opowieść o miłości, stracie i życiowej przygodzie w dobie gier komputerowych.

Drugiego dnia zobaczymy kolejny spektakl szczecińskiej sceny – „Męczenników” w reżyserii Anny Augustynowicz, z debiutancką rolą Konrada Bety. To na dużej scenie, natomiast Scena na Zapleczu gościć będzie w niedzielę Teatr Dramatyczny z Warszawy z dramatem „Rzecz o banalności miłości”, w którym zadebiutował Mateusz Weber. Historia romansu niemieckiego filozofa Martina Heideggera (w tej roli sam Adam Ferency) i 20 lat od niego młodszej politolożki żydowskiego pochodzenia Hanny Arendt – to spektakl oszczędny, skupiony na aktorstwie i konwencjonalny, z wspaniałą Haliną Skoczyńską w roli Hanny Arendt.

Trzeciego dnia w tym samym miejscu zobaczymy aktorów kolejnej warszawskiej sceny: Teatru Studio w spektaklu „Anarchistka” – debiutu reżyserskiego Tomasza Szczepanka. To thriller psychologiczny toczący się pomiędzy dwiema kobietami: jedna reprezentuje wymiar sprawiedliwości (Jadwiga Jankowska-Cieślak), druga (Dorota Landowska) odbywa wieloletni wyrok za popełnioną zbrodnię. Poniedziałek to niewątpliwie dzień gwiazd – wieczorem na dużej scenie także teatralny debiut reżyserski Borysa Lankosza (laureata „Złotych Lwów” w Gdyni za film „Rewers”) pt. „Kolacja kanibali” Vahé Katcha (Teatr Polonia w Warszawie). W 1942 r. w okupowanej Francji siedmioro przyjaciόł spotyka się na urodzinach pani domu. Impreza toczy się bez zakłόceń, aż do momentu zastrzelenia dwόch niemieckich oficerόw pod oknami kamienicy. Nagle w mieszkaniu pojawia się oficer SS, składając gospodarzom i gościom propozycję, której żadne z nich nawet nie mogło sobie wcześniej wyobrazić... Debiutującej w spektaklu Justynie Grzybek, towarzyszyć będą tutaj m.in. Rafał Mohr i Kamil Maćkowiak.

We wtorek 26 maja „Pierwszy Kontakt” przenosi się poza Teatr Horzycy: dokładnie do Od Nowy, gdzie w kolejnym konkursowym przedstawieniu zaprezentują się aktorzy Teatru im. Ludwika Solskiego w Tarnowie. Debiut reżyserski Małgorzaty Warsickiej to „Jakobi i Leidental” doskonale znanego toruńskim widzom Hanocha Levina. Izraelski dramaturg z właściwym sobie czarnym humorem analizuje relacje damsko-męskie, odczarowuje sentymentalne mity i każe swoim bohaterom skonfrontować się z pustką ich życia. W dramat wkomponowane są piosenki, będące muzycznym komentarzem do wydarzeń w sztuce. Jak to u Levina – groteska miesza się z powagą, śmiech z płaczem, nadzieja z jej brakiem. Prosto z Od Nowy festiwalowa publiczność po raz pierwszy przeniesie się do hali sportowo-widowiskowej przy ulicy Bema. Tutaj wielkie wydarzenie tegorocznej edycji: inscenizacja najgłośniejszej powieści Szczepana Twardocha „Morfina” w Teatrze Śląskim w Katowicach, w reżyserii Eweliny Marciniak! Konstanty Willemann, warszawiak o śląskich korzeniach, dla którego w życiu liczy się co innego, niż Bóg, honor i ojczyzna… Cynik, łajdak, niewierny mąż i brutalny kochanek. Uzależniony od morfiny bon-vivant, który próbuje odnaleźć swoją tożsamość w dekadencko rozpadającym się świecie. To mocny, drapieżny spektakl, który swoją popularnością nie ustępuje kroku pierwowzorowi, zdobywca 3 Złotych Masek, tylko dla widzów dorosłych, z hipnotyzującą oprawą dźwiękową (zespół Chłopcy Kontra Basia) i z debiutująca w roli Dzidzi Aleksandrą Fielek. Ciekawe, jak ten głośny spektakl, grany w Katowicach w pokopalnianym Szybie Wilson, wypadnie w toruńskiej hali sportowej?

W środę 27 maja ponownie w Od Nowie, widzowie Festiwalu zobaczą przedstawienie „Mały ma dziewczynę” z warszawskiego Studia Teatralnego Koło. Historią trudnej miłości do autystyka i perypetii związanych z życiem pod jednym dachem z taką osobą, zadebiutowała reżyser – Agata Dyczko oraz dwoje aktorów: Ewa Jakubowicz i Paweł Peterman. Drugim spektaklem w środę będzie propozycja Teatru im. Juliusza Słowackiego „W mrocznym mrocznym domu” (Scena na Zapleczu) w reżyserii wybitnego aktora i twórcy, obwołanego jednym z najciekawszych odkryć młodego teatru ostatnich lat – Marcina Hycnara. Co może wyniknąć ze spotkania po latach dwóch braci, z których jednemu wiedzie się świetnie, a drugiemu – delikatnie mówiąc, kiepsko? W tym przedstawieniu (kolejnym tylko dla widzów dorosłych) po raz pierwszy zagrała Karolina Kamińska.

Czwartek, przedostatni dzień Festiwalu to również dwa spektakle: „Niewinni postczarodzieje” (debiut reżyserski i przedstawienie dyplomowe Wojciecha Pitala) z Teatru Collegium Nobilium w Warszawie oraz propozycja gospodarzy „Królowa ciast” w reżyserii Uli Kijak. To w tym spektaklu zadebiutował zawodowo w Horzycy bardzo lubiany przez toruńskich widzów Maciej Raniszewski.

W piątek, ostatniego dnia „Pierwszego Kontaktu” zobaczymy przedstawienie Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy „Droga śliska od traw. Jak to diabeł wsią się przeszedł.” Pawła Wolaka i Katarzyny Dworak z debiutem aktorskim Alberta Pyśka. Spektakl był laureatem 20. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej. To mroczna, gęsta emocjonalnie opowieść, dziejąca się na wsi, gdzie wszyscy mają dwie twarze. Dawne zaszłości splatają się z nowymi antagonizmami: miłość zderza się z nienawiścią, przebaczenie ze zbrodnią, strach z euforią. Nikt nie wyjdzie stąd bez szwanku…

Zapewne jak i z patowej, trwającej już od miesiąca przepychanki marszałek Całbecki – kontra ludzie teatru… Ale niewątpliwie podczas „Pierwszego Kontaktu”, równie jak na finał tego konfliktu, także z dużymi emocjami będziemy czekać na werdykt festiwalowego Jury, zaciekawią spotkania z zespołami aktorskimi w nowym klubie festiwalowym „Wejściówka”, czy imprezy towarzyszące. Wystawa Wojtka Szabelskiego „Telefoniczne portrety” (otwarcie w „Wejściówce” 24 maja o godz. 16.00), koncerty toruńskiego muzyka DJ FUNTION (26 maja o 22.30), projekt „Treny” – koncert Michała Jacaszka 29 maja w klubie festiwalowym oraz „Rybi puzon”, w którym tego samego dnia utwory Toma Waits’a zaśpiewa aktorka Horzycy – Małgorzata  Abramowicz (Scena na Zapleczu).

Choć ciągle pod znakiem zapytania stoi organizacja „dużego” Kontaktu w 2016 roku, to trzeba mieć nadzieję, że ten „mały”, polski – nie będzie ostatnim.

AS

3. Festiwal Debiutantów „Pierwszy Kontakt”

Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu

23-29 maja 2015